Trung tâm Mục vụ Sài Gòn: từ thao thức đến hiện thực 2004-2018

Mô hình Trung tâm Mục vụ ngày nay đã được nhân rộng tại nhiều Giáo phận (Đà Lạt, Cần Thơ, Mỹ Tho, Ban Mê Thuột…), nhưng nếu ngược dòng thời gian trở lại những năm đầu thập niên 2000, thì nơi sinh hoạt cấp giáo phận này còn mới mẻ trong Giáo hội tại Việt Nam.

Trung tâm Mục vụ Tổng Giáo phận Sài Gòn đã được hình thành như thế nào và tiến triển ra sao, sau một chặng đường 14 năm?

Thao thức của các vị chủ chăn

Từ trước năm 1975, Đức cố TGM Phaolô Nguyễn Văn Bình đã quan tâm đến việc huấn luyện giáo dân, nhưng chưa có một cơ sở riêng để thực hiện, nên đã cho mở các lớp thần học giáo dân tại Đại Chủng viện thánh Giuse, vào các mùa hè.

“Để đào luyện các linh mục tương lai, thì có chủng viện; việc đào tạo tu sĩ thì có các học viện dòng hay liên dòng, còn giáo dân thì chưa có nơi chốn đào tạo”.

Đó là thao thức của Đức Hồng y G.B Phạm Minh Mẫn, Tổng Giám mục Sài Gòn (1998-2014), từ những tháng ngày đầu khi về nhận trách nhiệm chăm sóc đoàn chiên Chúa tại thành phố này.

Để đáp ứng nhu cầu mục vụ này, theo sự hướng dẫn của Đức Hồng y Gioan Baotixita, năm 2000 Tòa Tổng Giám mục Sài Gòn đã đề xuất với chính quyền trao lại Tiểu chủng viện Thánh Giuse[1], nơi được mượn làm trường Trung học Tài Chánh Kế Toán IV.

Sau 4 năm, ngày 20.9.2004, cơ sở này được Bộ Tài Chính Kế toán đã bàn giao lại cho Tòa Tổng Giám mục và được gọi là Trung tâm Văn hóa Công giáo.

Vào tháng 12 năm 2004, mặc dầu việc sửa chữa còn nhiều bề bộn, đêm thánh ca Giáng Sinh đầu tiên đã được tổ chức thành công tại Trung Tâm. Từ đó, Đêm Thánh mừng Chúa Giáng Sinh đã trở thành một sinh hoạt truyền thống của TGP vào cuối Mùa Vọng hằng năm.

Những bước khởi động (2005-2006)

Hướng đến việc mục vụ tổng thể của Tổng Giáo phận, song hành với việc thành lập các Ban Mục vụ và quy tụ các giới (văn nghệ sĩ, giáo chức, doanh nhân…), Đức Hồng y Gioan Baotixita đã quyết định dùng cơ sở này làm Trung tâm Mục vụ, nhằm mục đích đào tạo đội ngũ giáo dân trưởng thành. Nhờ đó, anh chị em giáo dân cộng tác hữu hiệu với các vị mục tử trong sinh hoạt tại giáo xứ cũng như giáo phận; đồng thời, họ tham gia tích cực hơn vào sứ mạng yêu thương và phục vụ của Hội Thánh giữa xã hội.

Có không gian và định hướng rõ ràng, nhưng chính con người mới thực hiện kế hoạch mục vụ. Đức Hồng y đã chọn cha Phêrô Nguyễn Văn Khảm làm Giám đốc và cha Giuse Trần Văn Lưu làm quản lý Trung tâm này.

Trung tâm Mục vụ đi vào hoạt động với Khóa Thánh kinh 100 tuần do cha Giám đốc phụ trách và khóa Sư phạm Giáo lý do cha Lôrensô Đỗ Hữu Chỉnh giúp.

Xây dựng và phát triển (2007-2018)

Từ cuối năm 2006, một số linh mục được đào tạo chuyên môn lần lượt trở về và được Đức Hồng y qui tụ tại Trung tâm Mục vụ để làm việc chung cùng hình thành đội ngũ huấn luyện. Phần lớn các linh mục này đều là những người phụ trách các Ban Mục vụ trong Tổng Giáo phận.

Thực hiện mong muốn của Đức Hồng y và đáp ứng nhu cầu mục vụ của giáo phận, Trung Tâm Mục vụ đã trở nên nơi đào tạo nhân sự và tổ chức các sinh hoạt mục vụ chính của giáo phận.

Về Đào tạo giáo dân, Học viện Mục vụ đã xây dựng chương trình dựa trên bốn chiều kích: nhân bản, Đức Tin, mục vụ và xã hội.

Từ năm 2007 đến hết NK 2017-2018, Trung Tâm Mục vụ nhận trách nhiệm đào tạo lớp chủng sinh dự bị cho giáo phận. Tất cả đã có 13 khóa chủng sinh dự bị chuyển sang chủng viện.

Lễ khai giảng năm Chủng sinh Dự bị khóa 13 (2017-2018)

Do nhu cầu phát triển đòi hỏi, được sự chấp thuận của Đức Hồng y, ngày 2.4.2008, Trung Tâm đặt viên đá đầu tiên xây dựng thêm một khu nhà mới. Khu vực mới bao gồm một giảng đường 500 chỗ, nhà chủng sinh dự bị và dãy nhà khách phục vụ cho tham dự viên các hội nghị.

Từ năm 2009, các Giáo lý viên (GLV) 3 cấp được đào tạo tại TTMV, vào các buổi chiều Chúa nhật hằng tuần. Tính đến hết năm học 2017-2018, có 4686 lượt GLV ghi danh theo học và 224 GLV tốt nghiệp cấp 3 của chương trình đào tạo GLV Giáo phận.

GLV được đào tạo vào chiều Chúa nhật hàng tuần tại TTMV từ 2009

Nhiều sinh hoạt của TGP, các đoàn thể Công giáo, các Ban Mục vụ và các Ủy Ban trực thuộc Hội đồng Giám mục Việt Nam (HĐGMV) đã diễn ra tại TTMV. Một số kỳ họp thường niên của HĐGMV cũng đã được tổ chức tại đây.

TTMV còn là nơi các nữ tu liên dòng được đào tạo theo chương trình 3 năm trong Học viện Phaolô Nguyễn Văn Bình. Vào tháng 7 hằng năm có khóa học hè cho Liên tu sĩ từ khắp nơi tụ về học.

Lễ khai giảng NK 2017-2018 của Hv Phaolô Nguyễn Văn Bình

Ngoài ra Ngôi Nhà Chung của TGP này còn là môi trường mục vụ di dân, khi mở cửa đón tiếp các cộng đoàn Công giáo nước ngoài sinh sống tại thành phố HCM: Phi Luật Tân, Hàn quốc, Nhật Bản và Ý Đại Lợi.

Tổng kết HVMV: 2005-2018

Lượt Học viên: 27.970

Giảng viên: 60

Giảng khóa: 1.179

Buổi tổng kết năm học 2017-2018 của Học viện Mục vụ (24.5.2018)

Hướng về tương lai

Sau 14 năm hoạt động, học hỏi cách tổ chức của Học viên Mục vụ Đông Á (EAPI), liên kết với Pastoral Network, Ban Điều hành Trung tâm Mục vụ quyết định canh tân chương trình đào tạo giáo dân tại HVMV cho phù hợp với hiện tình mục vụ của Giáo phận và thúc đẩy việc dấn thân đi ra loan báo Tin Mừng trong mọi môi trường xã hội.

Cụ thể, bên cạnh việc đào các chuyên ngành mục vụ (Huấn giáo, Thánh nhạc, Truyền thông, Gia đình, Đối thoại liên tôn), từ NK 2018-2019, HVMV sẽ khai mở chương trình đào tạo tác viên Tin Mừng, kéo dài 2 năm.

*

Ngôi Nhà chung của Giáo phận được sinh động như ngày nay là nhờ Ơn Chúa và sự đồng tâm hiệp sức của mọi thành phần Dân Chúa trong TGP Sài Gòn, từ các chủ chăn, hàng linh mục đến tu sĩ và anh chị em giáo dân.

Cảm tạ Thiên Chúa đồng thời mong sao ngày càng có thêm nhiều Kitô hữu, theo gương các Thánh tử đạo Việt Nam, nhiệt tâm xây dựng Hội Thánh như Nhà của chúng ta, đồng thời hăng say làm chứng cho Chúa Giêsu qua đời sống và việc phục vụ con người hôm nay. Đó chẳng phải là ước nguyện của quý mục tử lẫn Dân Chúa trong Tổng Giáo phận chúng ta đó sao?

Lm.P.X Bảo Lộc

Trung tâm Mục vụ TGP Sài Gòn

Nguồn: Ngân Khánh GM ĐHY G.B Phạm Minh Mẫn, LHNB, 2018, tr. 137-146.