Suy niệm BĐ1 - CN II thường niên năm B - Thiên Chúa gọi
"Lạy Chúa, xin hãy nói, vì tôi tớ Chúa đang nghe."
Trích sách Samuel quyển thứ nhất (3, 3b-10.19)
Sa-mu-en đang ngủ trong đền thờ ĐỨC CHÚA, nơi có đặt Hòm Bia Thiên Chúa
10 ĐỨC CHÚA đến, đứng đó và gọi như những lần trước: "Sa-mu-en! Sa-mu-en! " Sa-mu-en thưa: "Xin Ngài phán, vì tôi tớ Ngài đang lắng nghe."
11 ĐỨC CHÚA phán với Sa-mu-en: "Này Ta sắp làm một điều tại Ít-ra-en mà bất cứ ai nghe nói cũng phải ù cả hai tai.
12 Ngày ấy, để phạt Ê-li, Ta sẽ thực hiện mọi điều Ta đã phán về nhà nó, từ đầu đến cuối.
13 Ta báo cho nó là Ta vĩnh viễn kết án nhà nó vì lỗi của nó: Nó biết các con nó nguyền rủa Thiên Chúa mà đã không sửa dạy chúng.
14 Vì vậy Ta thề với nhà Ê-li: nhà Ê-li sẽ không bao giờ được xá lỗi, dù là bằng hy lễ hay lễ phẩm."
15 Sa-mu-en cứ ngủ cho đến sáng, rồi mở các cửa của Nhà ĐỨC CHÚA. Sa-mu-en sợ không dám kể lại thị kiến cho ông Ê-li.
16 Ông Ê-li gọi Sa-mu-en và nói: "Sa-mu-en, con ơi! " Cậu thưa: "Dạ, con đây! "
17 Ông nói: "Người đã phán với con điều gì? Thầy xin con đừng giấu thầy. Xin Thiên Chúa phạt con thế này và còn thêm thế kia nữa, nếu con giấu thầy một điều nào trong tất cả những lời Người đã phán với con."
18 Sa-mu-en kể lại cho ông mọi điều, không giấu ông điều nào. Ông nói: "Người là ĐỨC CHÚA. Xin Người cứ làm điều Người cho là tốt."
19 Sa-mu-en lớn lên. ĐỨC CHÚA ở với ông và Người không để cho một lời nào của Người ra vô hiệu »
Lẽ ra nên đọc hết sách Samuen: gần như một quyển tiểu thuyết, câu chuyện thật đẹp…nhưng lúc nào cũng thế, sách Thánh không phải chỉ để kể một giai thoại, mà phải đọc kỹ, tìm hiểu ý nghĩa từng chữ. Chắc các bạn biết chuyện về Samuen? Đây như là một phép lạ vì mẹ ông là một người phụ nữ không còn khả năng sinh sản. Một ngày nọ trong cơn đau khổ, bà dâng lên một lời khấn: «Nếu tôi có được đứa con, tôi sẽ dâng nó để phục vụ Chúa». Và Samuen được sinh ra. Dĩ nhiên bà Anna đã giữ lời hứa, thì đây bà giao vị tư tế già Êli, ông là người gìn giữ đền thờ tại Silô (xin đừng nhầm với tiên tri Êlia về sau này). Silô ngày nay là một bãi tro tàn phía bắc thành Giêrusalem, nhưng trước kia là nơi tụ họp các chi tộc Ítraen trong một thời. Xin nhắc nhanh lại lịch sử thành phố này. Có bốn giai đoạn trong lịch sử hình thành dân tộc Do Thái :
1-Ra đi khỏi Ai cập với ông Môsê.
2-Vào đất hứa với Giôsuê.
3-Chinh phục đất hứa của 12 chi tộc với các người thời ấy gọi là các Thủ Lãnh.
4-Sau cùng là sự thiết lập triều đại vua Saun rồi đến vua Đavít.
Thời kỳ ra khỏi Ai cập chúng ta tìm thấy những điều chính yếu trong sách Xuất Hành, Sách Dân Số và Đệ Nhị Luật; sự kiện vượt sông Giođan và tiến vào đất hứa là trong sách Giôsuê. Và việc các Thủ Lãnh của 12 bộ tộc chinh phục đất hứa được kể lại trong sách Thủ Lãnh. Các sách Thánh Kinh hình như đã theo dòng lịch sử nhưng cũng có những đoạn được thêm vào sau các biến cố, như những suy tưởng hậu nghiệm. (A posteriori).
Chính trong sách Giôsuê chúng ta được nghe kể về Silô lần đầu tiên. Ngay sau khi dân Do Thái tiến vào đất hứa, giữa năm 1220 -1200 trước CN, Silô lúc ấy là một nơi tụ tập của 12 chi tộc chung quanh Lều hội ngộ chứa Hòm bia Giao ước. Chính lúc này là lần đầu tiên Giôsuê chia lãnh thổ cho 12 chi tộc của miền đất còn gọi là Canaan. Mỗi chi tộc từ ấy khai hoang thêm cho lãnh thổ của mình. Rõ ràng là lúc ấy Silô được thiết lập là nơi phụng tự cho các chi tộc hằng năm đến hành hương nơi đây, cũng vì thế mà bà Anna, vào năm 1050 (150 năm sau) trong một chuyến hành hương đã dâng lên lời khấn hứa đó. Sứ vụ của Samuen trong bài đọc hôm nay có thể được xác định vào năm 1040, Samuen lúc ấy còn là một thiếu niên, nhưng sau này sẽ là một trong những nhân vật nổi bậc nhất trong lịch sử Do Thái, đó là vị tư tế sau cùng. Cho đến nỗi sau này Giêrêmia so sánh với chính ông Môsê (Gr 5,1) và trong Tv 99 cũng thế.
“Mô-sê cùng A-ha-ron trong hàng tư tế Chúa, cũng như Sa-mu-en trong số người cầu khẩn Thánh Danh! Các ngài cầu khẩn CHÚA, Chúa thương đáp lại.” (Tv 99, 6)
Trong Thánh Kinh có hai sách Samuen; thật ra hai sách này không phải của ông. Hai sách được viết thật lâu sau khi ông chết. Bằng chứng là trong sách kể lại những sự kiện xảy ra sau khi ông qua đời; sách này kể lại những biến cố khoảng giữa 1050 và 970 trước CN. Samuen tỏ ra vừa là một nhà lãnh đạo thiêng liêng vừa là một nhà chính trị. Ông đảm nhận nhiệm vụ tư tế, dâng lễ trong đền thờ nhưng cũng là quan toà xét xử. Sách Samuen quyển thứ nhất viết: «Ông Sa-mu-en làm thủ lãnh xét xử Ít-ra-en mọi ngày trong đời ông. Năm này qua năm nọ, ông đi một vòng Bết Ên, Ghin-gan, Mít-pa, và ông xét xử Ít-ra-en tại tất cả những nơi ấy. Rồi ông trở về Ra-ma vì nhà ông ở đó và ông xét xử Ít-ra-en ở đó. Tại đây ông dựng một bàn thờ để kính ĐỨC CHÚA.» (1Sm 7,15)
Chính ông đăng quang hai vị vua đầu tiên của Do Thái là Saun và Đavít, và ông đóng vai trò quan trọng trong triều đình: ông truyền lệnh của Thiên Chúa cho nhà vua, trong các dịp này ông được xem như một nhà tiên tri. Hai câu sau đây, câu trước và câu sau, miêu tả sứ vụ của Samuen có nói rõ điều này:
Khởi đầu chương ba: «Thời ấy, lời ĐỨC CHÚA thì hiếm và thị kiến cũng không hay xảy ra.»(1Sm 3,1b)
«Sa-mu-en lớn lên. ĐỨC CHÚA ở với ông và Người không để cho một lời nào của Người ra vô hiệu. Toàn thể Ít-ra-en, từ Đan tới Bơ-e Se-va, biết rằng ông Sa-mu-en được ĐỨC CHÚA tín nhiệm cho làm ngôn sứ của Người. ĐỨC CHÚA tiếp tục hiện ra ở Si-lô, vì ĐỨC CHÚA dùng lời của ĐỨC CHÚA mà tự mặc khải cho ông Sa-mu-en ở Si-lô, »(1Sm 3,19-21)
Sở dĩ Thánh Kinh nhấn mạnh như thế vì thời ấy việc cảnh báo cho dân chúng biết có nhiều tiên tri giả. Có người tự nhận mình là tiên tri nhưng không bao giờ được Chúa gọi. Một tiên tri thật như Samuen chỉ thông báo cho dân chúng Lời Chúa và chỉ Lời Chúa mà thôi. Có lẽ tác giả muốn cho dân chúng vững lòng tin trong thời đại khó khăn như thế nên ngài nhắc lại là Chúa đang thinh lặng, nhưng không quên chúng ta và tiếng gọi của Ngài vang dội… Một cách nói là nếu «Thời ấy, lời ĐỨC CHÚA thì hiếm và thị kiến cũng không hay xảy ra.» (1Sm 3,1b), thì Chúa lại gọi một trong các vị tiên tri vĩ đại nhất của Ngài.
Sau cùng, dĩ nhiên, đoạn Thánh Kinh này đề nghị cho chúng ta một mẫu gương cho thời đại chúng ta. Thiên Chúa gọi ông Samuen là một khuôn mẫu đáp lại ơn gọi của Chúa, chấp nhận sứ vụ ngôn sứ. Sau đây là ba điều nên chú ý rút ra từ ơn gọi của Samuen cho mọi ơn gọi ngôn sứ:
Trước tiên về ơn gọi: Samuen lúc được gọi còn là một trẻ nhỏ, khi Chúa gọi không cần lớn tuổi, mạnh khoẻ, không cần có quyền thế, nhiều khả năng! Ở đây cũng là điều ngược đời: chính là trong sự yếu đuối của con người mà Thiên Chúa được biểu lộ. Giêrêmia cũng nói: “Ôi! Lạy ĐỨC CHÚA là Chúa Thượng, con đây còn quá trẻ, con không biết ăn nói!” (Gr 1, 6b)
Nhưng Chúa trả lời: «Đừng nói ngươi còn trẻ!Ta sai ngươi đi đâu, ngươi cứ đi;Ta truyền cho ngươi nói gì, ngươi cứ nói. Đừng sợ chúng, vì Ta ở với ngươi để giải thoát ngươi.» (Gr 1,7-8)
Về ơn gọi, không phải Samuen hiểu mình được gọi nhưng chính là tư tế Êli. Ông biết nên đã giúp Samuen nhận ra ý Chúa. Đây cũng đúng là một mẫu gương mà tác giả muốn nêu lên từ ông Êli: vị tư tế nép mình xuống, không cản trở điều mà ông cho là một sáng kiến của Thiên Chúa; ông hướng dẫn cho đứa trẻ biết thưa lại với Chúa.
Và sau cùng về sự đáp lời, thật là đơn sơ: cụm từ «Dạ, con đây» (1Sm 3,4) được lập lại bốn lần trước khi nói «Xin Ngài phán, vì tôi tớ Ngài đang lắng nghe.» (1Sm 3,10b) Đó là phản ảnh tâm hồn hoàn toàn sẵn sàng, điều duy nhất mà Thiên Chúa cần để tiếp tục chương trình giao ước của Ngài với nhân loại. Câu sau đây cũng là một bài học cho mỗi chúng ta: «Sa-mu-en lớn lên. ĐỨC CHÚA ở với ông và Người không để cho một lời nào của Người ra vô hiệu». Trong đời sống ơn gọi của mỗi người, chúng ta vững tin rằng không lúc nào vắng sự hiện diện của Chúa và quyền năng của Ngài.
Thoạt tiên, có vẻ không có liên quan giữa bài đọc một và Tin mừng thánh Gioan trong Chúa nhật hôm nay: cái bẫy là ở chỗ so sánh cách Chúa gọi Samuen và các tông đồ. Thực ra Samuen là hình ảnh Chúa Kitô, Đấng đã ra đi theo tiếng gọi của Chúa Cha. Chúng ta đang ở khúc quanh của lịch sử. Thiên Chúa đang thi hành chương trình của Ngài. Samuen đăng quang hai vua Saun và Đavít, từ dòng dõi này sinh ra Đức Kitô. Chúa luôn có sáng kiến trước tiên nhưng lúc nào cũng cần sự đáp ứng của con người; từ đó bộ mặt thế giới sẽ thay đổi. Chúa gọi vì Ngài cần sự cộng tác của con người cho chương trình của Ngài: Ngài không thi hành mà không có ta hay mặc cho ta. Con người cần đến Lời Chúa thì Ngài cũng cần con người. Một cách tự phát, lần lượt từ Abraham, rồi Môsê, đến Samuen cũng dùng một công thức của người có đức tin, một cách làm cho chương trình của Chúa khả thi: «Lạy Chúa! Con đây.»
Thật vậy, gần như một điều hiển nhiên là Samuen đã trả lời vì ông đã nghe. Mà ông đã nghe vì ông ở trong đền thánh. Bà Anna mẹ ông đã đem ông tới đền thánh và tư tế Êli đã chăm sóc Samuen. Phải chăng chúng ta phải hy sinh, để đem những người chúng ta chăm sóc có dịp bước qua ngưỡng cửa đền thánh để được nghe Chúa gọi?
Tác giả: Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: L’ intelligence des Ecritures, Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân
