Cầu nguyện với những bài hát Taizé (1)

Cách cầu nguyện, đôi khi được gọi là “cầu nguyện Taizé”, thực ra là “cầu nguyện với việc sử dụng những bài hát Taizé”, xuất phát từ một cộng đoàn ở Pháp. Taizé chỉ là tên của một làng ở Pháp nơi có cộng đoàn này. Cộng đoàn Taizé là một cộng đoàn theo truyền thống đan viện, với hơn một trăm thầy thuộc Giáo hội Công Giáo hoặc những giáo phái Tin Lành khác nhau, đến từ 30 quốc gia lân cận. Mỗi tuần trong năm, một số đông người trẻ từ khắp nơi trên thế giới được tiếp đón tại Taizé để gặp gỡ nhau và cầu nguyện với nhau. Đôi khi có đến hơn 5000 người vào cùng một thời điểm.

Cầu nguyện tại Taizé phát triển trong hoàn cảnh đặc thù của cộng đoàn Taizé, nhưng rồi trở thành cách cầu nguyện hiệu quả trong mọi hoàn cảnh khác nhau trên thế giới. Để giúp mọi người hiểu rõ hơn điều này, tiếp theo đây là bài giới thiệu ngắn về hoàn cảnh đặc thù của Taizé đã dẫn đến sự phát triển của cách cầu nguyện này, với một vài gợi ý cho thấy tại sao cầu nguyện theo cách thức này xem ra thích hợp với nhiều người trên khắp thế giới trong xã hội đương thời; cuối cùng là phần giải thích các yếu tố tạo nên hình thức cầu nguyện này cũng như làm thế nào sử dụng cách thiết thực các yếu tố này.

Cộng đoàn Taizé

Cộng đoàn Taizé được Thầy Roger sáng lập vào năm 1940, trong Chiến tranh Thế giới thứ Hai, để làm dấu chỉ nhỏ bé cho hòa bình và hòa giải trên thế giới; vì vào những năm đầu, Cộng đoàn còn nhỏ và không mấy du khách đến thăm. Từ thuở ban đầu, Cộng đoàn đã gặp nhau để cầu nguyện ba lần mỗi ngày. Phụng vụ được Cộng đoàn sử dụng dựa trên những bài thánh vịnh, những bài đọc, những thánh thi và những câu đáp, giống như phần vụ truyền thống trong các đan viện.

Sau đó, khoảng thập niên 60, đông đảo các bạn trẻ bắt đầu đến thăm Taizé để cầu nguyện và trao đổi với các Thầy. Thầy Roger và Cộng đoàn cảm thấy đây là ơn gọi của Chúa nên quyết định sẽ không bao giờ để các bạn trẻ phải đi nơi khác vì thiếu chỗ. Thế là những căn lều được dựng lên, những nhà ở tập thể được xây dựng và nhà thờ được nới rộng. Nhưng thách đố đặt ra cho việc cầu nguyện là có hàng trăm thậm chí hàng ngàn bạn trẻ đến thăm vài ngày và nói những ngôn ngữ khác nhau. Có thể làm gì để giúp họ tham dự tích cực vào việc cầu nguyện? Họ không thể hát những thánh vịnh và thánh thi bằng tiếng Pháp. Nhưng điều quan trọng là không nên gạt họ ra bên ngoài như những khán giả trong việc cầu nguyện của các Thầy: cầu nguyện không phải là cái để xem nhưng là cái để tham dự, cả thân xác lẫn tâm trí và linh hồn.

Vì vậy, Cộng đoàn đã tìm kiếm trong nhiều năm và dần dà phát triển cách thức được sử dụng tại Taizé ngày nay. Nó không phải là một sự khởi đầu hoàn toàn mới mẻ, nhưng lớn lên theo tiến trình thay đổi và đơn giản hóa phụng vụ đã được sử dụng tại Taizé, bằng cách giữ lại những yếu tố chính yếu của tinh thần chiêm niệm, của suy niệm Lời Chúa và hân hoan chúc tụng, của cầu nguyện Taizé. Yếu tố đặc trưng nhất đến từ những bài hát Taizé gồm một câu đơn giản với một ý nghĩa sâu sắc được hát thành giai điệu hay và được lặp đi lặp lại nhiều lần. Những bài hát này được soạn bởi những nhà sáng tác chuyên nghiệp dành cho Cộng đoàn, hoặc bởi một vài người trong các thầy.

Những bài hát của Taizé đã lan truyền khắp thế giới. Một phần là do nhiều bạn trẻ đến thăm Taizé muốn tiếp tục gặp gỡ nhau để cầu nguyện theo cùng một cách thức khi họ trở về nhà. Thêm vào đó, Cộng Đoàn Taizé trong nhiều năm đã giúp tổ chức những cuộc gặp gỡ cho các bạn trẻ ở những nơi khác nhau trên thế giới trong sự liên kết với những ủy ban giới trẻ từ những tổ chức khác nhau để giúp các bạn trẻ tiếp tục cầu nguyện, cùng lớn lên trong đức tin, và tìm cách góp phần vào xã hội bằng cách nhận trách nhiệm và cam kết khác nhau. Điều này dẫn tới những bài hát Taizé và cách thức cầu nguyện với những bài hát Taizé được biết đến trong nhiều quốc gia khác nhau.

Cầu nguyện trong nhiều hoàn cảnh khác nhau

Điều gì đã làm cho cách cầu nguyện này hiệu quả trong nhiều hoàn cảnh khác nhau? Điều tiếp tục làm cho Cộng đoàn ngạc nhiên là những bài hát và lời cầu nguyện được đánh giá cao và đâm rễ sâu vào tất cả các châu lục, ở nông thôn hay trong các thành phố lớn, giữa những người giàu sụ và những kẻ cùng khổ, giữa những người mù chữ và những người học thức.

Không nỗ lực phân tích điều này, song xin ghi nhận hai yếu tố nắm giữ vai trò quan trọng có thể là điều thú vị:

1. Một không gian để khám phá sự thinh lặng

Yếu tố thứ nhất là mọi người cần có sự tĩnh lặng. Đây là nỗi khát khao đôi khi ẩn giấu, nhưng hiện diện sâu thẳm trong mỗi người, và đặc biệt mãnh liệt trong hiện tại, khi nhịp sống trên thế giới ngày một nhanh hơn và nhanh hơn. Nhiều người sống một cuộc sống rất điên cuồng; họ bận bịu suốt ngày với công việc và học hành, và thời gian rảnh rỗi thường được lắp đầy bởi những hoạt động sôi nổi – hội họp, thể thao, âm nhạc – hoặc những hoạt động khác qua mạng. Kỹ thuật hiện đại và truyền thông mang đến cho con người một dòng chảy liên tục của những thông tin đủ loại. Kết cuộc là chúng ta còn rất ít không gian để dừng lại, hầu cân nhắc những ưu tiên, khám phá hay tái khám phá những gì đang thực sự diễn ra trong tâm hồn của mỗi chúng ta. Điều mà cầu nguyện theo kiểu Taizé cống hiến cho chúng ta là không gian để khám phá sự thinh lặng. Thông thường, không dễ đi trực tiếp từ những hoạt động bận rộn của cuộc sống vào trong sự thinh lặng thuần túy; những bài hát tĩnh lặng được lặp đi lặp lại vốn giúp cho tâm trí an định, cho chúng ta phương thế xóa đi khoảng cách giữa cuộc sống hằng ngày và sự thinh lặng thực sự. Và khi trải nghiệm sự thinh lặng này, chúng ta thường cảm thấy xúc động sâu xa. Thật là tuyệt vời khi thấy một đám đông có đến năm ngàn bạn trẻ ở Taizé ngồi một cách hết sức chăm chú trong mười phút hoàn toàn yên lặng khi cầu nguyện, đơn giản là hiện diện trước mặt Chúa. Họ cũng là những người thường giao tiếp bằng điện thoại di động và tận hưởng nhạc kích động hiện đại, nhưng dường như có cái sâu xa hơn bên trong họ cần có cơ hội để tỏ hiện.

Có một huyền nhiệm ở đây: điều làm cho mọi người xúc động nhất trong cầu nguyện hầu như là không gian thinh lặng ở giữa, thường kéo dài khoảng mười phút. Sự thinh lặng tự thân không là gì cả.Tất cả những lời nói, âm nhạc, chuyển động của cầu nguyện dẫn đến một điểm dừng. Tuy nhiên, trong không gian trống rỗng này, trái tim có thể nói và lắng nghe tiếng Chúa. Thầy Roger thường trích những lời của Thánh Augustino có lẽ diễn tả điều kỳ diệu này: “Trái tim có miệng và trái tim cũng có một ngôn ngữ. Với cái miệng này, chúng ta cầu nguyện với Chúa bên trong, môi miệng chúng ta đóng lại nhưng bên trong thì mở ra. Có sự thing lặng, nhưng trái tim của chúng ta đang kêu lên: nó không nói với con người nhưng nói với Thiên Chúa. Chắc chắn rằng: Ngài đang lắng nghe bạn.” (Ps CXXV 8). Mỗi người đều có sâu xa bên trong tiềm năng hiệp thông trong thinh lặng với Thiên Chúa, tiềm năng chiêm ngắm; khoảng thinh lặng trong cầu nguyện có thể đánh thức tiềm năng này..

2. Tập trung vào điều chính yếu

Yếu tố thứ hai của kiểu cầu nguyện theo Taizé vốn giúp nó hiệu quả trong rất nhiều hoàn cảnh khác nhau là tập trung vào điều chính yếu. Trong Đức Tin Kitô Giáo, trong Kinh Thánh, trong cuộc sống theo Chúa Kitô, có rất nhiều thực tại đẹp. Nhưng giữa chúng có một vài thực tại thật sự là chính yếu trong khi các thực tại khác chỉ là thứ yếu. Trong kiểu cầu nguyện này, điểm nhấn đặt trên những thực tại quan trọng nhất. Những người trẻ đến thăm Taizé chỉ ở lại đây trong một thời gian ngắn và một số hiểu rất ít về đức tin. Do đó, điều rất quan trọng là đừng làm cho họ bị rối trí bằng cách bàn về mọi khía cạnh của đức tin, nhưng tập trung vào điều đơn giản và sâu sắc nhất. Ví dụ, các bài đọc Kinh Thánh ngắn và được lựa chọn rất cẩn thận: mỗi bài đọc, nếu có thể, nên nói tới điều có thể chạm vào cuộc sống của tất cả những người hiện diện, ngay cả khi hiểu biết của họ có giới hạn. Và nhiều khía cạnh quan trọng nhất của đức tin quả thực là đơn giản đến nỗi chúng có thể bắt đầu được hiểu một cách rất dễ dàng; mặt khác những khía cạnh này thường là những khía cạnh sâu sắc nhất, đến nỗi chúng tiếp tục nuôi dưỡng việc suy tư của những tín hữu có nhiều kinh nghiệm hơn.

(còn tiếp)

Cộng đoàn Taizé

Anne Sương chuyển dịch & Lm. Phêrô Hiền hiệu đính
Nguồn: tgpsaigon.net