Tổ phụ Đa Minh
Năm nay, được mừng lễ thánh Tổ Phụ Dòng trong Đan Viện Kín Đa Minh.
Hồi trẻ, và đến bây giờ vẫn thế, rất "mê mẩn" phong cách của thánh tổ phụ Phan Sinh. Phan Sinh, là sống tràn bờ, sống lãng mạn, sống chất ngất, sống hoà điệu cùng cỏ hoa chim muông trời đất. Kể cả sống mãnh liệt tha thiết và thăng hoa với tình yêu.
Đa Minh thì có vẻ như chẳng có gì sắc nét độc đáo. Phong cách của ngài như muối men. Mặn, nồng, nhưng âm thầm biến tan. Cái lửa trong tâm hồn Đa Minh như than hồng nhưng vùi sâu dưới lớp tro âm ỉ.
Nếu Phan Sinh độc đáo quá, rõ nét quá, say sưa nóng bỏng quá, rất hấp dẫn, nhưng đi theo, thì hầu như ai cũng choáng váng vì không mấy ai theo nổi. Ngay thời ngài còn sống, các môn đệ đã phân ly, nhiều ông muốn cải cách chứ không thể hoạ lại y chang lối sống bát ngát của ngài. Những ngày cuối đời trên đỉnh Alverna, ngài đã đớn đau và cô đơn biết mấy!
Thánh Phan Sinh và Đa Minh trong trang thái xuất thần
của họa sĩ Guzman tại nhà thờ Đức Bà các thiên thần
Đa Minh thì có vẻ rất khác với người em kết nghĩa Phan Sinh. Cứ êm đềm, giản dị, từ hoà. Không chương trình, không tính toán, không sắc nét. Những "kế hoạch" tông đồ, cũng phong phiêu tự nhiên cho Trời Cao dẫn dắt. Những "chương trình" này nọ cho đàn em, ngài cũng chẳng khởi xướng mà để cho anh em bàn bạc định liệu rồi chính ngài cũng vâng phục tuân hành.
Tính "di động" và "tự do" của dòng Thuyết Giáo là di sản quí giá từ phong cách âm thầm như men như muối như nền đất đó, của tổ phụ. Di động, hay đúng hơn, là không dính mắc vào điều gì, kể cả những điều tưởng chừng tốt đẹp hay ho nơi mình. Tự do, là trên nền đất âm thầm lặng lẽ mà đầy dưỡng chất, anh em tha hồ phát triển mỗi người theo phong cách riêng, theo sự hướng dẫn riêng của Thánh Linh chứ chẳng cứng ngắc với khuôn mẫu nào cố định.
Điều chung nhất của mỗi anh em Thuyết Giáo là ngọn lửa âm thầm nhưng cháy bỏng với con người, với Giáo Hội, với Chân Lý Tin Mừng. Và lên đường, và đi, đau đáu làm sao ấp nồng ướp mặn cuộc đời bằng giá trị Chân Lý Tin Mừng. Chân Lý Tin Mừng cũng chính là Mầu Nhiệm Lời Thiên Chúa, là Chân Lý đầy năng lượng Tình Thương khiến trần gian được sáng tạo, được bảo tồn, được cứu độ và thăng hoa.
Cái đa dạng phong phú lại càng khiến lối sống kiểu Đa Minh ra như không sắc nét. Những biểu lộ đời sống Đa Minh mỗi người mỗi kiểu. Thomas và Martin, Albert và Catarina, các vị tử đạo tại Việt Nam, chẳng ai giống ai, tha hồ dấn thân và "sáng tạo".
Nói đời Đa Minh có tính trí thức và có sứ mạng trí thức, thì e rằng gò ép khiên cưỡng. Có lẽ có thể nói rằng Đa Minh là một nét văn hóa và có sứ mạng mang tính văn hoá. Văn hóa Lời Thiên Chúa, Lời chìm sâu, ẩn đi, biến tan trong đời, để đời được sống và sống dồi dào. Chất văn hóa đó, đã khởi đầu và như dòng chảy lặng lẽ ngấm ngầm, từ Tổ Phụ và lưu chuyển trong máu anh em.
Đặng San
