Suy niệm Bài đọc 1 - Chúa Nhật IV Phục Sinh năm C - Cv 13, 14.43-52 - Dân ngoại

"Đây chúng tôi quay về phía các dân ngoại".

Trích sách Tông đồ Công vụ (Cv 13, 14.43-52)

^{Ông Phao-lô và ông Ba-na-ba hướng về dân ngoại:}

^{14 Còn hai ông thì rời Péc-ghê tiếp tục đi An-ti-ô-khi-a miền Pi-xi-đi-a. Ngày sa-bát, hai ông vào hội đường ngồi tham dự.}

^{43Tan buổi họp, có nhiều người Do-thái và nhiều người đạo theo, tức là những người tôn thờ Thiên Chúa, đi theo hai ông. Hai ông nói chuyện với họ và khuyên nhủ họ gắn bó với ơn Thiên Chúa.}

^{44 Ngày sa-bát sau, gần như cả thành tụ họp nghe lời Thiên Chúa.}

^{45 Thấy những đám đông như vậy, người Do-thái sinh lòng ghen tức, họ phản đối những lời ông Phao-lô nói và nhục mạ ông.}

^{46 Bấy giờ ông Phao-lô và ông Ba-na-ba mạnh dạn lên tiếng: "Anh em phải là những người đầu tiên được nghe công bố lời Thiên Chúa, nhưng vì anh em khước từ lời ấy, và tự coi mình không xứng đáng hưởng sự sống đời đời, thì đây chúng tôi quay về phía dân ngoại.}

^{47 Vì Chúa truyền cho chúng tôi thế này: Ta sẽ đặt ngươi làm ánh sáng muôn dân, để ngươi đem ơn cứu độ đến tận cùng cõi đất."}

^{48 Nghe thế, dân ngoại vui mừng tôn vinh lời Chúa, và tất cả những người đã được Thiên Chúa định cho hưởng sự sống đời đời, đều tin theo.}

^{49 Lời Chúa lan tràn khắp miền ấy.}

^{50 Nhưng người Do-thái sách động nhóm phụ nữ thượng lưu đã theo đạo Do-thái, và những thân hào trong thành, xúi giục họ ngược đãi ông Phao-lô và ông Ba-na-ba, và trục xuất hai ông ra khỏi lãnh thổ của họ.}

^{51 Hai ông liền giũ bụi chân phản đối họ và đi tới I-cô-ni-ô.}

^{52 Còn các môn đệ được tràn đầy hoan lạc và Thánh Thần.}

Trước tiên, xin có vài lời về ông Banaba, chúng ta biết về ông ít hơn Phaolô tông đồ. Ông là một người xuất chúng. Banaba chắc hẳn có ngoại hình rất đẹp vì vào một ngày tại Thổ Nhĩ Kỳ, dân chúng cho ông là Đêútxơ, vua các vị thần! Tên thật ông là Giuse, nhưng các tông đồ gọi ông là Banaba: có nghĩa là «Người của sự an ủi» … con người ông là một chương trình tuyệt vời!

Banaba là người Do Thái gốc đảo Síp, thuộc dòng dõi Lêvi, phục vụ trong đền thánh. Được trở lại Kitô giáo, thuộc về cộng đồng Giêrusalem, nơi đây ông có nhiều ruộng đất. Có lẽ ông đã nghe kể về người thanh niên giàu có, dù sao ông là người đã thi hành dụ ngôn của Chúa. Ông có một cánh đồng rồi đem bán đi đem tiền về cho quỹ của cộng đoàn. Lịch sử không kể cho chúng ta biết vì hành động quảng đại này mà được các tông đồ đặt cho cái tên «Người của sự an ủi» hay không, nhưng chúng ta biết ông có tinh thần rất cởi mở. Lúc Saun, người bách hại Kitô hữu vừa được ơn trở lại, Banaba là người đầu tiên tin cậy Phaolo. Chúng ta cũng hiểu rằng những Kitô hữu dè dặt chào đón vào đàn một con sói nay đã trở thành con chiên: một cách nào đó chính Banaba đã bảo trợ cho Phaolô.

Đoạn chúng ta đọc hôm nay tường thuật chuyến truyền giáo đầu tiên của hai ông đến Thổ Nhĩ Kỳ. Trên thực tế, lúc khởi đầu nhóm có ba người; trong đó có một người tên Gioan Máccô (có lẽ là thánh sử Máccô sau này) cùng đi với các ngài. Các ông khởi hành từ Ăntiôkha xứ Xiri, đến bến Xêlơxi bờ Địa Trung Hải và lên thuyền ra đảo Síp, nơi đây các ông ở lại một thời gian. Sau đó, các ông đến Paphốt bên bờ Tây đảo Síp để đi về miền Nam Thổ Nhĩ Kỳ, đến Pécgê (nơi đây Máccô bỏ đoàn) rồi đến Ăntiôkha miền Pisiđia, nơi đây khởi đầu bài chúng ta đang đọc.

Kế hoạch của Phaolô rất rõ ràng: ngài muốn đến các hội đường Do Thái càng sớm càng tốt để rao giảng cho các anh em Do Thái của mình; ngài sẽ nói với họ về Đức Giêsu thành Nadarét. Đối với thánh nhân đó là công việc phải tiến hành trước tiên. Chúng ta không quên rằng tất cả các tông đồ đều là người Do Thái và xác tín Chúa Giêsu là Đấng Mêsia mà tất cả người Do Thái hằng mong đợi, ngày nay, họ sống niềm tin này được hoàn tất. Trong suy nghĩ của họ, một người Do Thái đọc Kinh Thánh tất nhiên phải trở nên Kitô hữu. Vì thế họ cố gắng quy tụ các người Do Thái khác để khám phá ra điều đó… và Phaolô có ý định đi khắp các hội đường Do Thái. Trong suy nghĩ của ông, một khi cả dân tộc Do Thái hoán cải, thì họ sẽ giúp cho dân ngoại trở về, vì đó là sứ vụ của Itraen, bởi vì ngay từ ban đầu «… Ta sẽ đặt ngươi làm ánh sáng muôn dân, để ngươi đem ơn cứu độ đến tận cùng cõi đất». (Is 49,6)

Dưới mắt Phaolô, cũng như với những người đương thời, chương trình của Chúa gồm hai giai đoạn: trước tiên là chọn dân của Chúa «Itraen được tuyển chọn», Ngài mặc khải chính mình cho họ và sau đó dân này sẽ loan báo ơn cứu độ cho các dân khác và dân ngoại. Trong giai đoạn đầu, chính Chúa Giêsu đã truyền cho các tông đồ: «Đức Giê-su sai mười hai ông ấy đi và chỉ thị rằng: Tốt hơn là hãy đến với các con chiên lạc nhà Ít-ra-en» (Mt 10,5-6).

Vì lẽ đó, ngay ngày Sabát đầu tiên, Phaolô và Banaba đến hội đường Ăntiôkha xứ Pixiđia; tức là trước một cử tọa Do Thái, nơi đây ban đầu hai ông được tiếp đón khá thuận lợi. Cũng có thể có vài người trở thành Kitô hữu? Ngày Sabát kế tiếp, các ngài cũng trở lại rao giảng ở hội đường, một lần nữa với những người Do Thái; hình như có rất đông người chịu khó đến để nghe. Nhưng lần này, sự thành công của hai ông bắt đầu làm cho những người có thẩm quyền tức giận! Luca nói: «Thấy những đám đông như vậy, người Do-thái sinh lòng ghen tức, họ phản đối những lời ông Phao-lô nói và nhục mạ ông» (Cv 13, 45). Từ đấy Phaolô thay đổi kế hoạch: từ nay ngài loan báo Chúa Kitô cho người ngoại, những người này có vẻ sẵn sàng tiếp đón hơn, vì thế Luca chép rằng: «Nghe thế, dân ngoại vui mừng tôn vinh lời Chúa, và tất cả những người đã được Thiên Chúa định cho hưởng sự sống đời đời, đều tin theo.» (Cv 13, 48)

Tất cả các nơi ngài đến, Phaolô hành động luôn luôn như thế; trước tiên cố gắng rao giảng cho người Do Thái. Một cách cụ thể, ngài vào hội đường các thành phố ngài đến, cố gắng hoán cải những người Do Thái và cũng có vài người trở lại với Chúa Giêsu Kitô, nhưng cũng có người không trở lại. Nói chung, ngài gặp nhiều thất bại, nhiều phản kháng hơn thành công và cuối cùng bị đuổi khỏi các hội đường. Vì thế chúng ta phải từ bỏ ý nghĩ hoán cải cả dân tộc Do Thái về với Kitô giáo.

Thế nhưng, việc người Do Thái từ chối không nên làm chậm trễ sứ vụ loan báo Đấng Mêsia cho dân ngoại. Nếu cả dân tộc Do thái tránh xa ơn gọi làm tông đồ cho muôn dân, thì cũng có một số người Do thái chấp nhận; chúng ta phải dựa vào những người này.

Đó là nhóm nhỏ trong Itraen, như tiên tri Isaia đã nói khi xưa. Và đúng những gì hai ông Phaolô và Banaba nói tại Ăntiôkha: «Anh em phải là những người đầu tiên được nghe công bố lời Thiên Chúa, nhưng vì anh em khước từ lời ấy, và tự coi mình không xứng đáng hưởng sự sống đời đời, thì đây chúng tôi quay về phía dân ngoại. Vì Chúa truyền cho chúng tôi thế này: Ta sẽ đặt ngươi làm ánh sáng muôn dân, để ngươi đem ơn cứu độ đến tận cùng cõi đất». Cũng vì thế, kể từ lúc ấy hai ông chuyển hết nỗ lực truyền giáo về những người không phải Do Thái, lúc ấy gọi là «người ngoại». Nói cho cùng không phải lần đầu tiên Nhóm Nhỏ Itraen còn lại được kêu gọi giải cứu tất cả. Phaolô và Banaba cùng với những người vui lòng đến với họ tạo thành Nhóm Nhỏ đó.

Phaolô và Banaba vốn là người Do Thái nhiệt thành, một khi quyết định chọn lựa như thế không thể không đọc lại Thánh Kinh. Câu sau đây: «Ta sẽ đặt ngươi làm ánh sáng muôn dân, để ngươi đem ơn cứu độ đến tận cùng cõi đất» là một câu của tiên tri Isaia, trích từ một trong bốn bài ca Người Tôi Trung: «ĐỨC CHÚA đã gọi tôi từ khi tôi còn trong lòng mẹ, lúc tôi chưa chào đời, Người đã nhắc đến tên tôi… Nếu ngươi chỉ là tôi trung của Ta để tái lập các chi tộc Gia-cóp, để dẫn đưa các người Ít-ra-en sống sót trở về, thì vẫn còn quá ít. Vì vậy, này Ta đặt ngươi làm ánh sáng muôn dân, để ngươi đem ơn cứu độ của Ta đến tận cùng cõi đất» (Is 49, 1-6)

Thật vậy, tại Ăntiôkha xứ Pixiđia, một bước ngoặt quyết định vừa mới xảy ra trong đời sống các Kitô hữu sơ khai!

Tác giả: Marie-Noëlle Thabut 
Nguồn: L’ intelligence des Ecritures, Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân