Suy niệm Bài đọc 5 - Lễ Vọng Phục Sinh - Is 55, 1-11 - Thiên Chúa Quảng Đại

Hãy đến cùng Ta và hồn xác ngươi sẽ được sống.

Ta sẽ ký kết cùng ngươi một giao ước vĩnh cửu

Bài đọc 5: Trích sách Tiên tri Isaia (Is 55, 1-11)

^{1 Đến cả đi, hỡi những người đang khát, nước đã sẵn đây! Dầu không có tiền bạc, cứ đến mua mà dùng; đến mua rượu mua sữa, không phải trả đồng nào.}

^{2 Sao lại phí tiền bạc vào của không nuôi sống, tốn công lao vất vả vào thứ chẳng làm cho chắc dạ no lòng? Hãy chăm chú nghe Ta, thì các ngươi sẽ được ăn ngon, được thưởng thức cao lương mỹ vị.}

^{3 Hãy lắng tai và đến với Ta, hãy nghe thì các ngươi sẽ được sống. Ta sẽ lập với các ngươi một giao ước vĩnh cửu, để trọn bề nhân nghĩa với Đa-vít.}

^{4 Này, Ta đã đặt Đa-vít làm nhân chứng cho các dân, làm thủ lãnh chỉ huy các nước.}

^{5 Này, ngươi sẽ chiêu tập một dân tộc ngươi không quen biết; một dân tộc không quen biết ngươi sẽ chạy đến với ngươi, vì ĐỨC CHÚA, Thiên Chúa của ngươi, vì Đức Thánh của Ít-ra-en đã làm cho ngươi được vinh hiển.}

^{6 Hãy tìm ĐỨC CHÚA khi Người còn cho gặp, kêu cầu Người lúc Người ở kề bên.}

^{7 Kẻ gian ác, hãy bỏ đường lối mình đang theo, người bất lương, hãy bỏ tư tưởng mình đang có mà trở về với ĐỨC CHÚA - và Người sẽ xót thương -, về với Thiên Chúa chúng ta, vì Người sẽ rộng lòng tha thứ.}

^{8 Thật vậy, tư tưởng của Ta không phải là tư tưởng của các ngươi, và đường lối các ngươi không phải là đường lối của Ta - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA.}

^{9 Trời cao hơn đất chừng nào thì đường lối của Ta cũng cao hơn đường lối các ngươi, và tư tưởng của Ta cũng cao hơn tư tưởng các ngươi chừng ấy.}

^{10 Cũng như mưa với tuyết sa xuống từ trời không trở về trời nếu chưa thấm xuống đất, chưa làm cho đất phì nhiêu và đâm chồi nẩy lộc, cho kẻ gieo có hạt giống, cho người đói có bánh ăn,}

^{11 thì lời Ta cũng vậy, một khi xuất phát từ miệng Ta, sẽ không trở về với Ta nếu chưa đạt kết quả, chưa thực hiện ý muốn của Ta, chưa chu toàn sứ mạng Ta giao phó.}

Đây là đoạn sau cùng sách thứ hai tiên tri Isaia, trọn sách này hướng về phần cuối thời lưu đày và lúc trở về xứ như đã hứa: vì vậy, mới có đề tựa «Sách An Ủi Ít-ra-en». Chương 54 nhắc lại lời loan báo hằng mong chờ được hồi hương. Chương 55 là chương xác định hồi hương trong tâm trạng nào. Tất cả không có gì mới lạ, nhưng đây là việc lặp lại những đề tài chính yếu của giao ước không nên quên bao giờ, và phải cấp bách thấu triệt, nếu không muốn trở lại những trải nghiệm đau đớn.

Có ba đề tài lớn: Thiên Chúa trung tín với giao ước «Ta sẽ lập với các ngươi một giao ước vĩnh cửu, để trọn bề nhân nghĩa với Đa-vít.» (c. 3), ơn Chúa là món quà nhưng không “Dầu không có tiền bạc, cứ đến mua mà dùng” (c. 1), lắng nghe hay cậy trông đều như nhau «Hãy lắng tai và đến với Ta, hãy nghe thì các ngươi sẽ được sống» (c. 3). Có lẽ với tai người phàm, đây là điều khó nghe. Thế nhưng đó là điều chương 55 này nhấn mạnh nhất: Ơn Thiên Chúa là quà tặng nhưng không. Chúng ta luôn khăng khăng nói đến công trạng, phải xứng đáng để đến trước mặt Chúa, trong lúc cốt yếu của lòng từ bi là thích quan tâm, thiên về những người bé nhỏ và tội lỗi. Trong những câu kế tiếp, Tiên tri Isaia còn tô đậm thêm nét diễn tả này, ngài nhấn mạnh thêm: «Đường lối các ngươi không phải là đường lối của Ta - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA» (c. 8)

Biết bao lần các triết gia trách cứ các tôn giáo tạo ra một thiên chúa giống hình ảnh chúng ta! Chính Voltaire nói: «Chúa tạo con người với hình ảnh của Ngài, và con người cũng làm như vậy đối với Chúa». Có nghĩa là, tự chúng ta, tưởng tượng ra một thiên chúa giống chúng ta, cũng có những cảm xúc như chúng ta: tình yêu của ngài, lẽ công chính của ngài, sự tức giận của ngài, sự tha thứ của ngài, theo mẫu chúng ta sống: một tình yêu giới hạn và độc quyền, một lẽ công chính theo cán cân, sự tức giận khi phật ý và hận thù; sự tha thứ có giới hạn và có điều kiện.

Tôi có thể nói, chúng ta đã được mặc khải từ nhiều thế kỷ đã qua rồi mà vẫn chưa lãnh hội. Và các lời trong sách thứ hai Tiên tri Isaia không thừa để nhắc lại: «Thật vậy, tư tưởng của Ta không phải là tư tưởng của các ngươi, và đường lối các ngươi không phải là đường lối của Ta - sấm ngôn của ĐỨC CHÚA. Trời cao hơn đất chừng nào thì đường lối của Ta cũng cao hơn đường lối các ngươi, và tư tưởng của Ta cũng cao hơn tư tưởng các ngươi chừng ấy.» (Is 55, 8-9). Và sự khác biệt ấy xa cách biết chừng nào? Nếu tôi tin vào những gì vừa đọc, khoảng cách giữa Thiên Chúa và chúng ta là khoảng cách giữa sự nhưng không của cách tính toán! Thiên Chúa là ân sủng và là tha thứ; chúng ta thì tính toán. Tính toán những gì chúng ta xứng đáng. Khi nói: «Chúng con không xứng đáng» vô tình khi nói như thế, chúng ta tính toán thay cho Ngài! Chúa không bao giờ đòi hỏi chúng ta xứng đáng bất cứ chuyện gì! Ngài chỉ nói: «Kẻ gian ác, hãy bỏ đường lối mình đang theo, người bất lương, hãy bỏ tư tưởng mình đang có mà trở về với ĐỨC CHÚA» (c. 7)

Nếu tôi hiểu không lầm, chúng ta không cùng âm vực với Chúa: Ngài chính là tình yêu. Ngài thuộc về dạng cho nhưng không (ân sủng). Còn chúng ta cho rằng phải có qua có lại; chúng ta muốn người lành được thưởng, kẻ dữ bị phạt. Còn Ngài: «Người cho mặt trời của Người mọc lên soi sáng kẻ xấu cũng như người tốt, và cho mưa xuống trên người công chính cũng như kẻ bất chính» như Chúa Giêsu nói trong Bài Giảng Trên Núi (Mt 5, 45). Chúng ta nói «xứng đáng với Nước Trời». Còn Ngài, Ngài đề nghị sống tương quan tình yêu - do định nghĩa - là ơn ban nhưng không. Không có ngân hàng, không có ngân phiếu trong vương quốc của tình yêu, chúng ta biết thế.

Và cũng vì thế, Tiên tri Isaia nhấn mạnh trong bài này về tính nhưng không: «Đến cả đi, hỡi những người đang khát, nước đã sẵn đây! Dầu không có tiền bạc, cứ đến mua mà dùng; đến mua rượu mua sữa, không phải trả đồng nào.» (c. 1) Chúng ta thường sẵn sàng lắng tai nghe những quảng cáo (có nghĩa là vụ lợi), không hiểu vì sao lời ‘quảng cáo’ của Tiên tri Isaia, nhấn mạnh về tính nhưng không, không tốn tiền lại không làm cho chúng ta chú ý? Chính vì đó là ơn ban nhưng không và điều này xa lạ với chúng ta. Con đường cho nhưng không, con đường tha thứ quá cao đối với con đường tính toán, có qua có lại.

Tại sao không nhìn nhận một lần cuối, là chúng ta không có tiền (tức là không có gì để trao đổi) trước mặt Chúa và Ngài chỉ chờ đợi nơi chúng ta một tâm hồn cởi mở, «mở tai ra» như Thánh kinh nói. Tiên tri Isaia nói: «Hãy nghe thì các ngươi sẽ được sống.» (c. 3)

Thông thường, khi nghe như thế, luôn luôn có kẻ sẽ nói: «Nếu chúng ta không tìm xứng đáng, thì chúng ta có thể sống bừa bãi tuỳ thích…». Tôi không nghĩ như thế; ngày nào chúng ta xác tín như thế và được chói sáng tình yêu của Chúa, ngày ấy lòng chúng ta thay đổi và bắt đầu sống giống Ngài: ngọn lửa bắt đầu được nhúm lên và chúng ta được tiến dần đến âm vực của ơn ban nhưng không. Điều duy nhất đòi hỏi nơi chúng ta «Hãy tìm ĐỨC CHÚA khi Người còn cho gặp, kêu cầu Người lúc Người ở kề bên.» (c. 6) Ở đây cũng thế, con đường chúng ta còn xa con đường Thiên Chúa, vì thế có nguy cơ hiểu ngược lại. Không có khi nào Chúa không cho ta gặp, không có lúc nào Ngài không ở bên ta! Phải hiểu như sau: «Hãy tìm ĐỨC CHÚA vì Người còn cho gặp, kêu cầu Người vì Người ở kề bên.» Và Chúa không đòi hỏi chúng ta gì khác hơn, vì đối với Ngài là ơn ban nhưng không.

Vì Giáo hội là một cơ chế phàm nhân, sống trong một xã hội thương mại hơn là phục vụ, nên Giáo hội có một việc lớn lao cần làm là chính từ trong lòng của xã hội ấy phải làm nảy mầm vương quốc của ơn nhưng không. Nhân danh Tin Mừng và nhân danh các tiên tri thời Cựu ước, chúng ta không được phép sống như một doanh nghiệp… Mỗi lần chúng ta bỏ đi xa khỏi âm vực của ơn nhưng không, trong lời nói hay trong việc làm, là chúng ta đi xa con đường của Chúa, như tiên tri Isaia nói. Sứ mạng của chúng ta, những người đã lãnh Bí tích Rửa tội, phải là chứng nhân giữa mọi người, ta không là một người lạ nhưng là một người khác.

Tác giả: Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: L’ intelligence des Ecritures, Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân