Suy niệm Bài đọc 1 - Lễ Thánh Phêrô và Phaolô Tông đồ - Cv 12,1-11 - Thiên Chúa hành động

^{Lúc ấy ông Phê-rô mới hoàn hồn và nói: "Bây giờ tôi biết thực sự là Chúa đã sai thiên sứ của Người đến,
và Người đã cứu tôi thoát khỏi tay vua Hê-rô-đê, và khỏi mọi điều dân Do-thái mong muốn tôi phải chịu."}

Trích sách Công vụ Tông đồ (Cv 12,1-11)

^{1 Thời kỳ ấy, vua Hê-rô-đê ra tay ngược đãi một số người trong Hội Thánh.}

^{2 Nhà vua đã cho chém đầu ông Gia-cô-bê là anh ông Gio-an.}

^{3 Thấy việc đó làm vừa lòng người Do-thái, nhà vua lại cho bắt cả ông Phê-rô nữa. Bấy giờ đang là tuần lễ Bánh Không Men.}

^{4 Bắt được rồi, nhà vua truyền tống ngục và giao cho bốn tốp lính canh gác, mỗi tốp gồm bốn người, định sau lễ Vượt Qua sẽ điệu ông ra cho dân chúng.}

^{5 Đang khi ông Phê-rô bị giam giữ như thế, thì Hội Thánh không ngừng dâng lên Thiên Chúa lời cầu nguyện khẩn thiết cho ông.}

^{6 Trong đêm trước ngày bị vua Hê-rô-đê đem ra xử, ông Phê-rô ngủ giữa hai người lính, và bị khoá vào hai cái xiềng. Trước cửa ngục lại có lính canh.}

^{7 Bỗng thiên sứ của Chúa đứng bên cạnh ông, và ánh sáng chói rực cả phòng giam. Thiên sứ đập vào cạnh sườn ông Phê-rô, đánh thức ông và bảo: "Đứng dậy mau đi! " Xiềng xích liền tuột khỏi tay ông.}

^{8 Thiên sứ nói tiếp: "Thắt lưng lại và xỏ dép vào! " Ông làm như vậy. Rồi thiên sứ lại bảo ông: "Khoác áo choàng vào và đi theo tôi! "}

^{9 Ông liền theo ra, mà không biết việc thiên sứ làm đó có thật hay không, cứ tưởng là mình thấy một thị kiến.}

^{10 Qua vọng canh thứ nhất, rồi vọng canh thứ hai, thiên sứ và ông tới trước cửa sắt thông ra phố. Cửa tự động mở ra trước mặt hai người. Ra đến ngoài, đi hết một đường phố, thì bỗng nhiên thiên sứ bỏ ông mà đi.}

^{11 Lúc ấy ông Phê-rô mới hoàn hồn và nói: "Bây giờ tôi biết thực sự là Chúa đã sai thiên sứ của Người đến, và Người đã cứu tôi thoát khỏi tay vua Hê-rô-đê, và khỏi mọi điều dân Do-thái mong muốn tôi phải chịu."}

Việc Phêrô được giải thoát cách kỳ diệu không nên làm cho chúng ta quên lãng hoàn cảnh Giáo hội phôi thai lúc bấy giờ. Chúa Giêsu bị hành quyết vào khoảng tháng Tư năm 30. Lúc ban đầu các môn đệ của Ngài còn rất ít và không làm ai lo lắng. Mọi việc trở nên tồi tệ khi các ông chữa lành vài trường hợp ngoạn mục. Vì thế Phêrô bị giáo quyền bỏ tù hai lần. Lần đầu với Gioan, kết cuộc hai người bị giải ra tòa và bị đe  dọa; lần thứ hai cùng với các Tông đồ khác mà Thánh sử Luca không nêu tên và họ cũng đã được giải thoát một cách kỳ diệu: «Bấy giờ, vị thượng tế cùng tất cả những người theo ông - tức là phái Xa-đốc - ra tay hành động. Đầy lòng ghen tức, họ bắt các Tông đồ, nhốt vào nhà tù công cộng. Nhưng ban đêm thiên sứ của Đức Chúa mở cửa ngục, đưa các ông ra mà nói: "Các ông hãy đi, vào đứng trong Đền Thờ mà nói cho dân những lời ban sự sống." Nghe thế, các ông vào Đền Thờ ngay từ lúc rạng đông và bắt đầu giảng dạy.» (Cv 5,17-20)

Sau đó, vào khoảng năm 35, giáo quyền can thiệp một lần nữa, chống lại các Kitô hữu, hành quyết anh Têphanô và gây ra một cuộc đàn áp buộc một số người bị đe dọa nhiều nhất (những người được gọi là theo chủ nghĩa Hy Lạp) phải rời bỏ Giêrusalem để đến Samari và bên bờ Địa Trung Hải. Giacôbê, Phêrô và Gioan (cũng như toàn thể các Tông đồ) vẫn ở lại Giêrusalem.

Lần này chính quyền chống lại họ. Câu chuyện chúng ta được nghe kể hôm nay xảy ra dưới thời vua Hêrôđê Agờríppa trị vì từ năm 41 đến 44 sau CN. Vì vậy thời gian Phêrô bị tù xảy ra từ năm 41 đến năm 44 (đây là lần hiếm hoi một giai đoạn Tân ước được đánh dấu lịch sử tương đối chính xác).

Hêrôđê Agờríppa là cháu nội Hêrôđê Đại Đế, người trị vì thời Chúa Giêsu sinh ra. Ông muốn làm hài lòng cả hai bên, một bên là thế lực La Mã một bên là người Do Thái, do đó người ta nói ông là người La Mã khi ở Xêdarê, là Do Thái khi ở Giêrusalem. Dù sao đi nữa, cho dù muốn làm vui lòng người Do Thái, hay làm vui lòng chính quyền La Mã ông cũng chỉ có thể là kẻ thù của các Kitô hữu. Cũng trong bối cảnh đó, để làm vui lòng người Do Thái ông đem hành quyết Giacôbê (con ông Dêbêđê) và bắt giam Phêrô.

Lần này nữa, Phêrô được thoát một cách kỳ diệu, nhưng Thánh sử Luca quan tâm đến việc rao giảng Tin mừng hơn là số phận cá nhân của Phêrô. Đấy là ý nghĩa lời thiên sứ lần thứ nhất: «Các ông hãy đi, vào đứng trong Đền Thờ mà nói cho dân những lời ban sự sống.» (Cv 5,20). Sở dĩ các Tông đồ được giải thoát là vì thế giới đang cần họ. Trong sứ vụ này, Chúa không bỏ rơi họ, Ngài không để cho cuộc bách hại mù quáng làm cho mai một việc rao giảng Lời Sự Sống.

Đây là câu chuyện lịch sử cũ rích. Việc cử hành Lễ Vượt qua dân Do Thái tưởng niệm đến cuộc giải phóng khỏi Ai Cập: Người Do Thái trong thân phận nô lệ và bị đe dọa diệt chủng được giải thoát một cách nhiệm mầu. Để ghi nhớ lại, năm này sang năm khác, thế kỷ này qua thế kỷ khác họ khẳng định và loan báo cho muôn dân cuộc giải thoát ấy là kỳ công của Thiên Chúa. Khốn thay tình thế đảo ngược, những kẻ lẽ ra phải loan báo cho muôn dân, tham gia công trình cứu độ của Thiên Chúa, lại trở nên đồng lõa với hình thức đô hộ mới. Không một giáo hội nào tránh khỏi cái bẫy ấy. Chúa Giêsu chết cũng vì sự đồi bại của giáo quyền thời ấy; Thánh Luca trong bài tường thuật về cái chết và sự phục sinh của Chúa Kitô, ngài làm nổi bật sự nghịch lý ấy: trong bối cảnh Lễ Vượt qua Do Thái, tưởng niệm Thiên Chúa giải thoát, Người Con của chính Thiên Chúa bị sát hại bởi những kẻ bênh vực Thiên Chúa. Thế nhưng tình yêu và sự tha thứ của Thiên Chúa, Đấng «có lòng hiền hậu và khiêm nhường» (Mt 11,29) đã thắng: Chúa Giêsu đã phục sinh.

Lúc bấy giờ đến phiên Giáo hội sơ khai cũng phải đương đầu với sự đàn áp mù quáng của giáo quyền và chính quyền, cũng như Chúa Giêsu mười hay mười lăm năm trước đó, và lần này cũng trong bối cảnh Lễ Vượt qua Do Thái tại Giêrusalem. (Lễ Vượt qua Do Thái diễn ra một tuần với bữa ăn Lễ Vượt qua với bánh không men; chính trong tuần này Phêrô bị bắt)

Rồi Phêrô, thủ lãnh Giáo hội Chúa Kitô được giải thoát. Thánh sử Luca chắc chắn muốn cho thấy Thiên Chúa chu toàn kế hoạch của Ngài: Thiên sứ chỉ nói với Phêrô mấy lời ngắn gọn nhưng lạ lùng thay, giống như mệnh lệnh cho dân chúng trong đêm Thiên Chúa giải thoát họ khỏi Ai Cập: «Các ngươi phải ăn thế này: lưng thắt gọn, chân đi dép, tay cầm gậy. Các ngươi phải ăn vội vã» (Xh 12,11); Phêrô nghe tiếng thiên sứ nói: «Đứng dậy mau đi!… Thắt lưng lại và xỏ dép vào!» (c.7-8) Rồi sau đó tất cả bài tường thuật cuộc giải thoát Phêrô được viết trên mẫu và với những từ ngữ miêu tả cuộc Thương Khó và sự Phục Sinh Chúa Kitô: việc Phêrô bị bỏ tù là trong sách Công vụ Tông đồ (chương 12); cuộc Thương Khó Chúa Kitô trong Tin mừng theo Thánh Luca (chương 22 đến 24). Dĩ nhiên cảnh vật giống nhau: về đêm, nhà tù, lính tráng, «sức ép quá nặng nề» sau này có một tù nhân chính trị nói như thế. Phêrô ngủ an lành hay không, Thánh sử Luca không nói nhưng dù sao Phêrô là người thụ động; trong lúc Chúa Giêsu thì ngủ, giấc ngủ của sự chết. Thiên Chúa hành động là cho ánh sáng bừng lên trong đêm tối cho cả Chúa Giêsu cũng như cho Phêrô. Chúa Giêsu từng nói với Phêrô: «Quyền lực tử thần, tức là hận thù, sẽ không thắng nổi» (Mt 16,18). 

Tác giả: Marie-Noëlle Thabut 
Nguồn: L’ intelligence des Ecritures, Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân