Suy niệm BĐ6 Vọng Phục sinh - Sách Barúc 3, 9-15.32 - 4, 4 - Sống như Chúa muốn

Ngươi hãy đi trong đường ánh sáng của Chúa

BÀI ĐỌC 6

Trích sách Barúc (Br 3, 9-15.32 - 4, 4)

^{9 Nghe đi nào, hỡi Ít-ra-en, những mệnh lệnh tặng ban sự sống, hãy lắng tai hiểu lẽ khôn ngoan.}

^{10 Vì đâu, Ít-ra-en hỡi, vì đâu ngươi phải nương thân trên đất thù địch, phải mòn hao nơi xứ lạ quê người?}

^{11 Vì đâu ngươi bị nhiễm uế giữa đám thây ma, phải nằm chung với những người ở trong âm phủ?}

^{12 Âu cũng vì ngươi đã bỏ Nguồn Mạch Khôn Ngoan.}

^{13 Nếu ngươi cứ bước đi theo đường Đức Chúa, hẳn muôn đời ngươi đã được an vui.}

^{14 Hãy học cho biết đâu là khôn ngoan, đâu là sức mạnh, đâu là thông hiểu, đâu là trường thọ và sự sống, đâu là ánh sáng soi con mắt, và đâu là bình an.}

^{15 Nhưng ai tìm thấy nơi cự ngụ, và vào được kho tàng của đức khôn ngoan?}

^{32 Chỉ mình Đấng Toàn Tri mới biết đức khôn ngoan, chỉ có trí tuệ Người mới thông suốt được. Người đã thiết lập cõi đất cho bền vững muôn đời, đã cho thú vật tràn đầy mặt đất.}

^{33 Người sai ánh sáng, ánh sáng liền đi; gọi ánh sáng lại, ánh sáng run rẩy vâng lời.}

^{34 Các tinh tú, mỗi ngôi ở vị trí mình, tưng bừng chiếu sáng.}

^{35 Người gọi chúng, chúng thưa: Có mặt, và hân hoan chiếu sáng mừng Đấng tạo nên mình. 36 Chính Người là Thiên Chúa chúng ta, chẳng có ai sánh được như Người.}

^{37 Mọi nẻo đường đưa tới hiểu biết, Người đều tinh thông, chính Người đã vạch ra cho Gia-cóp, tôi trung của Người, cho Ít-ra-en, kẻ Người yêu quý.}

^{38 Rồi đức khôn ngoan xuất hiện trên mặt đất và đã sống giữa loài người.}

^{1 Đức khôn ngoan là huấn giới của Thiên Chúa ghi trong Sách Luật, Luật tồn tại cho đến muôn đời. Ai gắn bó với Lề Luật thì sẽ được sống; còn ai lìa bỏ ắt sẽ phải chết.}

^{2 Hỡi Gia-cóp, hãy quay trở về đón nhận Lề Luật, hãy dõi theo ánh sáng của Lề Luật mà tiến bước về chốn huy hoàng!}

^{3 Vinh quang của ngươi, chớ nhường cho người khác, đặc ân của ngươi, đừng trao cho dân ngoại}

^{4 Hỡi Ít-ra-en, chúng ta có phúc dường nào, vì được biết những gì làm đẹp lòng Thiên Chúa!}

Có người nghĩ rằng đây là bài giảng trong Thánh lễ Sám hối. Vị giảng thuyết mang tâm tình của một nhà thơ; có vài câu thật tuyệt vời đến nỗi thi sĩ La Fontaine đã nói: «Các bạn có từng đọc sách Barúc chưa? Đó là một thiên tài.» Nhưng ai là người giảng bài này? Vào thời điểm nào? Thính giả gồm những ai?

Không ai có thể trả lời chính xác. Dù sao thính giả là những người vừa trải qua một thời gian bị lưu đày và vị giảng thuyết có ý muốn họ giữ lấy, không đánh mất đi bài học này! Tác giả rất rành Thánh kinh, ông thường đọc và kín múc từ đó để tự phát thành bài giảng: bài của ông rất phong phú những hồi tưởng xa xưa, những ám chỉ bóng gió, những đề tài, những từ ngữ trích từ các tác giả Cựu ước khác, điều này ta nhận ra ngay những câu đầu.

«Nghe đi nào, hỡi Ít-ra-en» (c. 9) là cụm từ người Do Thái tuyên xưng đức tin. Chỉ cụm từ này gợi lên trong ký ức về sách Đệ Nhị Luật. «₉ Nghe đi nào, hỡi Ít-ra-en, những mệnh lệnh tặng ban sự sống, hãy lắng tai hiểu lẽ khôn ngoan.» (c. 9); ngụ ý nói điều sau đây - và chỉ điều này mà thôi - sẽ cứu ngươi khỏi thảm họa hiện nay và mở ra cho ngươi một kỷ nguyên mới, một kỷ nguyên hạnh phúc và an bình. Thảm họa hiện nay, chính ngươi đã tạo nên vì không nghe các giáo huấn cuộc sống, đó là Lề Luật, luật Tôra của Môsê; chính ngươi cắt đứt khỏi suối nguồn sự sống và hạnh phúc. Nói cách khác chính ngươi gặt lấy những gì ngươi đã gieo.

Sách Đệ Nhị Luật, các thánh vịnh, các sách tin tri thường khai triển một đề tài gọi là «hai con đường»: có hai cách sống tốt và xấu, đi đúng hay sai đường, đúng hướng hay sai hướng. «Hoán cải» theo tiếng Pháp có nghĩa là “quay ngược trở lại”, khi nhận thấy đi sai đường.

Chúng ta đang trong nghi thức sám hối, để mời gọi dân chúng hoán cải, vị giảng thuyết mời gọi rút kinh nghiệm từ quá khứ: «Vì đâu, Ít-ra-en hỡi, vì đâu ngươi phải nương thân trên đất thù địch, phải mòn hao nơi xứ lạ quê người?… Âu cũng vì ngươi đã bỏ Nguồn Mạch Khôn Ngoan. Nếu ngươi cứ bước đi theo đường Đức Chúa, hẳn muôn đời ngươi đã được an vui.» (c. 10-13)

Cụm từ «xứ lạ quê người» bắt nguồn từ xa xưa. Nó không chỉ nói lên lòng luyến tiếc những lúc nhớ quê hương khi bị lưu đày, những màu sắc, hương thơm, cảnh đẹp của quê hương. Nhưng điều quan trọng của đất mẹ nơi người Do Thái vì đó là đất thánh: đất Chúa ban để nơi ấy được sống như Chúa muốn. Đó là đất thánh vì trên đất này ta được sống thánh đức. Các bạn hẳn chú ý đến từ đời sống. Chỉ có một cách sống thật sự, đó là cách sống như Chúa muốn: «Nghe đi nào, hỡi Ít-ra-en… Nếu ngươi cứ bước đi theo đường Đức Chúa, hẳn muôn đời ngươi đã được an vui… Hãy học cho biết đâu… là trường thọ và sự sống» (c. 1.13.14)

«Hãy học» nhưng học với ai? Rất đơn giản, chỉ có một Đấng hiểu biết, chính là Thiên Chúa «Chỉ mình Đấng Toàn Tri mới biết… (đức khôn ngoan)» (c. 32). Ngài tự do quyết định mặc khải bí mật ấy cho dân Ngài «chính Người đã vạch ra cho Gia-cóp, tôi trung của Người, cho Ít-ra-en, kẻ Người yêu quý.» (c. 37)

«Tôi trung… kẻ Người yêu quý» là hai cụm từ mang lấy ký ức của dân được kết giao ước với Thiên Chúa. Đây là hai cụm từ quý giá và hai ngày trước đây chúng ta được nghe trong sách Isaia thứ hai. Điều này nói lên Chúa chọn dân này là để giao trách nhiệm cho họ đối với thế gian. Trong bài giảng, tác giả nhấn mạnh để có thể thực hiện sứ vụ ấy, họ còn phải sống như Chúa muốn. Sống như Chúa muốn, rất đơn giản: chỉ cần áp dụng Lề Luật Chúa trao cho ông Môsê: «Rồi đức khôn ngoan xuất hiện trên mặt đất và đã sống giữa loài người. Đức khôn ngoan là huấn giới của Thiên Chúa ghi trong Sách Luật, Luật tồn tại cho đến muôn đời. Ai gắn bó với Lề Luật thì sẽ được sống; còn ai lìa bỏ ắt sẽ phải chết.» (Br 3, 38-4, 1 - Đề tài hai con đường rõ ràng nơi đây.)

Dĩ nhiên, Kitô hữu chúng ta nghe câu này trong đêm Phục Sinh, lập tức chúng ta liên tưởng đến câu «đức khôn ngoan xuất hiện trên mặt đất» và «Lúc khởi đầu đã có Ngôi Lời… Người ở giữa thế gian» theo Tin mừng Thánh Gioan (Ga 1, 1.10). Bài này của sách Barúc vẽ lên đại loại một bích họa về kế hoạch của Thiên Chúa: Người gợi lên sự Tạo Dựng, rồi đến Lề Luật trao ban cho dân Người như một con đường và sự tự do; tác giả cũng nêu lên những con đường sai trái, những tai họa khi dân chúng lãng quên Lề Luật. Trong đêm Vọng Phục Sinh, Tin mừng hoàn tất bích họa: trong Chúa Giêsu Kitô toàn thể nhân loại đi vào sự sống.

Phần thêm: Bài này phản ánh mức độ suy niệm rất cao của dân Do Thái: đây là một bản văn “muộn”, nghĩa là từ cuối Cựu ước (quá muộn đến mức không có trong Kinh thánh tiếng Do Thái mà chỉ có trong Kinh thánh tiếng Hy Lạp và Kinh thánh Kitô giáo.)

Tác giả: Marie-Noëlle Thabut
Nguồn: L’ intelligence des Ecritures, Socéval Editions
Dịch giả: E. Máccô Lương Huỳnh Ngân

Suy niệm BĐ1 - Sáng Thế 1,1 - 2,2

Suy niệm BĐ2 - Sáng Thế 22, 1-13; 15-18

Suy niệm BĐ3 - Xuất Hành 14 - 15,1

Suy niệm BĐ4 - Isaia 54, 5 - 14

Suy niệm BĐ5 - Isaia 55, 1-15